Interieurarchitect Arjaan De Feyter over het belang van context

Arjaan: “Ik vind context een heel belangrijk woord. Ik denk dat veel mensen daar te snel over gaan, maar het is eigenlijk dat wat ons houvast geeft, dat ons een soort ‘backing’ biedt. Ik wil het niet beperken tot een blik naar het verleden, maar toch … We komen van ergens en we gaan ergens naartoe, en iedereen heeft bagage mee. Het is op zich al interessant om daar iets mee te doen. Je ziet al te vaak projecten ergens opduiken waarbij het lijkt alsof alles wat errond staat, nooit bestaan heeft. En of zo’n project dan net op die plaats staat of in een andere stad of een ander land, dat maakt dan allemaal precies niets uit. Ik heb het daar moeilijk mee.”

VDD: Geldt dat nog meer voor een historisch gebouw als de Weylerkazerne?

Arjaan: “Niet per se, het geldt eigenlijk voor elke woning. Wij ontwerpen een woning in functie van de status van het gebouw, de locatie, de sfeer, de mensen… er zijn zoveel elementen die het persoonlijk kunnen maken. Het zijn net die elementen die wij graag gebruiken. Ik vind het heel moeilijk om daar geen rekening mee te houden. Vandaar dat het niet altijd zo makkelijk is om voor een projectontwikkelaar te werken. In die zin onderscheidt VDD zich van de anderen, omdat jullie daar wel rekening mee houden.”

VDD: Ligt de moeilijkheid in het feit dat je niet weet wie de uiteindelijke bewoner zal zijn?

Arjaan: “Inderdaad. We kunnen natuurlijk ook gewoon ons goesting doen (lacht). Maar je moet toch altijd rekening houden met een algemenere invulling. Bij de Weylerkazerne hebben we gelukkig toch ook bepaalde lijnen kunnen doortrekken in het ontwerp. We zijn samen met jullie in elke ruimte geweest en in elke ruimte hebben we ons afgevraagd ‘hoe ervaar je deze ruimte’ en ‘hoe kunnen we die het beste invullen’. Daarmee bedoelen we, waar zal geslapen worden, waar gaan de bewoners eten, enzovoort. We hebben ook meegewerkt aan de indeling van de appartementen, waarbij we inspelen op de prachtige open ruimtes, de lichtinval, de kloostergangen, de binnentuinen en de vele unieke zichten, zodat weinig appartementen dezelfde indeling hebben. De context bepaalt de organisatie van het interieur én versterkt het perspectief en de openheid doorheen de verschillende woonzones. De zones vloeien spontaan in elkaar over, waardoor een loft-gevoel ontstaat in elk appartement. Het gebouw heeft historische gewelven en biedt prachtige zichten op de binnentuinen, de kloostergedeeltes en de kerk. Dat zijn natuurlijk elementen die je absoluut wilt gebruiken. Dat is dan ook het voordeel van met een historisch gebouw te werken, want dan vertrek je vanuit dat gebouw. Het gebouw biedt de context.”

VDD: En wat als je wel weet wie de kopers zijn?

Arjaan: “Er zijn mensen die al een appartement gekocht hebben, voor wie we een volledig persoonlijk traject uitwerken. En dan wordt het uiteraard nog helemaal iets anders. We gaan bij die mensen langs om te zien hoe ze nu leven en dan bekijken we hoe we dat kunnen overzetten in bv. de Weylerkazerne. Zo wordt het nog leuker, want dan heb je én de context van het gebouw, én de historiek, én het verhaal van de bewoners. Dan wordt het heel interessant. Mensen zeggen dan bv. dat ze geen 2-3 slaapkamers nodig hebben, zoals in sommige appartementen voorzien was. Ze hebben bv. maar één kamer nodig en een logeerkamer die ook nog open mag. Dan heb je natuurlijk een ander gegeven. Of mensen willen een tv-hoek als een soort cocon in de leefruimte. Ook zoiets maakt het heel interessant voor ons. Vroeger dacht ik altijd dat ik carte blanche moest krijgen om iets moois te maken, maar dan ga je nooit het gegeven overstijgen van mensen die een heel specifieke vraag of kronkel hebben. En dat bedoel ik positief.”

VDD: Hoe pak je een project als de Weylerkazerne aan? Verdiep je je ook zelf in de historiek? Of baseer je je op wat materieel aanwezig is?

Arjaan: “Je zoekt altijd aanknopingspunten om een ontwerp te maken. Bij de Weylerkazerne heb je natuurlijk ook het historische aspect. De ruimte is bepalend en er is ook de unieke lichtinval. Het is heel moeilijk een ontwerp te maken voor een gebouw of een plek waar je niet geweest bent.

Ook al heb je de foto’s en de afmetingen. Dat geldt ook voor de Weylerkazerne. Vanaf het ogenblik dat we daar door de kloostergangen liepen, voel je het potentieel en wat je met die ruimtes kan doen. Het leuke aan dit project is dat er geen enkel appartement hetzelfde is. Je vertrekt toch van die ornamenten, of elementen waarvan je denkt dat dat de ideale situatie is. Zo beginnen we dan de appartementen in te delen.”

VDD: Zorgt zo’n historisch pand als de Weylerkazerne ook niet voor veel beperkingen?

Arjaan: “Dat is net de rijkdom van zo’n pand. Geen enkel ander project heeft deze historische context, die boeiende zichten, loftappartementen met hoge plafonds … Dat zorgt er toch voor dat we hier uitzonderlijke appartementen zonder vergelijk maken. Ik vind het interessant om met die historische elementen te werken, en er de meerwaarde uit te halen. Bij zo’n historisch pand hou ik van de contrasten met het nieuwe. Je moet dat pand toch meetrekken in een hedendaagse context, inspelen op hedendaagse noden en voldoen aan de normen van vandaag. Het is toch nog iets anders dan met een oldtimer rijden, wat uiteraard een fantastisch en vrij gevoel geeft, maar het is niet geschikt voor dagdagelijks gebruik. Ik vind dat je ervoor moet zorgen dat je energetisch kunt bouwen, dat je wat open kunt wonen en de keuken is tegenwoordig het centrum van het gebeuren. Da’s toch helemaal anders dan 20-30 jaar geleden, waar alles meer in hoekjes en kamertjes opgedeeld werd. Terwijl we vandaag plannen maken waarbij een kamer optioneel van de living kan worden ingenomen of niet, met een schuifwand. Als mensen daar maar met 2 wonen en ze hebben af en toe eens een kleinkind dat blijft slapen, maar ze moeten 100% van de tijd die kamer dichthouden, dan is dat toch zonde van die ruimte. Zeker als dat de zonnekant is waar je heel je gevel kunt opentrekken. Dus voor die mensen die dat gevraagd hebben, hebben we de ruimte opengelaten, maar de mogelijkheid is er om er een logeerkamer van te maken. Zo komen we weer bij de context terecht, de persoonlijke context van die mensen.”

VDD: Wat zijn de specifieke uitdagingen voor de Weylerkazerne?

Arjaan: “Je hebt verschillende groottes van appartementen. Ook aan de compactere appartementen probeer je een enorme meerwaarde te geven. Toen we daar rondliepen, zagen we dat ook die kleinere appartementen heel veel cachet hebben. Dat is de uitdaging – op plan zie je dat niet altijd – maar waar liggen nu net die accenten? En dat is dan bv. het plafond, waarbij je weet dat je je kasten lager zal moeten maken, terwijl alles in verhouding moet blijven. En zo is er nu één van die appartementen, dat echt mijn favoriet is, waarvan ik vind dat het een perfecte pied-à-terre is in Brugge. Je zit in een grotere context die tot de verbeelding spreekt, maar ook in kleinere appartementen zit je al met die context. En dat is uniek. Bij heel veel oude gebouwen is alleen de gevel bewaard gebleven en staat er binnenin gewoon een nieuwbouw. Behalve het feit dat je een leuke gevel hebt misschien, is dat voor mij toch een beetje fake. Bij de Weylerkazerne is dat niet het geval en dat is een groot verschil. Dat maakt van dit project absoluut iets unieks.”

(Foto door Piet-Albert Goethals)